Meer sneeuwval in Noordpoolgebied door opwarming

Temperatuur en sneeuwval 

De invloed van temperatuur op sneeuwval kent twee, tegengestelde, aspecten. Ten eerste is het natuurlijk zo dat hoe warmer de lucht is, hoe meer sneeuwval overgaat in regen. Dit effect speelt vooral bij temperaturen rondom 0 °C een belangrijke rol. Bij lagere temperaturen is echter een ander effect van belang, namelijk het gegeven dat warmere lucht meer waterdamp kan bevatten, en koudere lucht minder. Dit effect wordt weergegeven met de Clausius-Clapeyron relatie, die aangeeft dat elke graad opwarming overeenkomt met een 7% toename in de hoeveelheid waterdamp die de lucht kan bevatten. Meer waterdamp in de lucht gaat in het algemeen gepaard met meer neerslag, wat bij temperaturen ver onder nul betekent dat opwarming meer sneeuwval tot gevolg zal hebben. Beide effecten zijn schematisch weergegeven in afbeelding 1. Daarin is te zien dat de maximaal mogelijke sneeuwval het hoogst is bij temperaturen van enkele graden onder nul.

Geografische verdeling van sneeuwval 

De temperaturen in het noordpoolgebied variëren nogal. In Siberië kan het 's winters -70 °C worden, maar in veel maritieme gebieden blijft het rond of net onder het vriespunt. In andere jaargetijden is het minder koud, tot soms temperaturen ver boven nul in de zomer. De neerslag in het noordpoolgebied bestaat dus uit een combinatie van regen en sneeuw, afhankelijk van de temperatuur. Als alle gebieden en seizoenen tezamen worden beschouwd dan blijkt dat er vooralsnog veel regio's zijn waar de temperaturen, vooral 's winters, ver onder nul blijven, en dit zijn de gebieden waar verdere opwarming juist tot meer sneeuwval zal leiden.

Sneeuwval in de toekomst 

Hoe zal de sneeuwval zich in de toekomst ontwikkelen? Daarvoor hebben we klimaatmodellen nodig. Toekomstscenario's, berekend met klimaatmodellen, laten voor het gehele noordpoolgebied vooralsnog een kleine toename in totale sneeuwval zien, waarbij het maximum rond het jaar 2035 zal worden bereikt (afbeelding 2). Daarna komen bij doorgaande opwarming de temperaturen over grotere gebieden dichter bij 0 °C, wat zal leiden tot een afname in de totale hoeveelheid sneeuwval.  

Kortom, hoe paradoxaal het ook klinkt, een verdere opwarming zal vooralsnog leiden tot gemiddeld meer sneeuwval op hoge breedtegraden. In Nederland zijn de winters echter zo mild dat sneeuwval alleen maar verder zal afnemen en ook minder vaak zal voorkomen. Uitschieters in de hoeveelheid sneeuwval, zowel naar boven als naar beneden, blijven natuurlijk mogelijk, zowel bij ons als elders. 

KNMI-klimaatbericht door Richard Bintanja