Wereldwijd warmt het klimaat op doordat de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer steeds verder toeneemt. Behalve CO2 zijn ook enkele andere broeikasgassen belangrijk. Vooral de versnelde toename van het broeikasgas methaan springt de laatste jaren in het oog. Die wordt grotendeels veroorzaakt door een stijgende uitstoot door grootschalige toename van veeteelt, een nog steeds stijgende productie van fossiele brandstoffen en meer uitstoot uit afvalbergen.
Afbeelding 1 toont het verloop van de hoeveelheid methaan in de atmosfeer over de afgelopen 40 jaar. De versnelde toename van methaan in de atmosfeer vanaf 2006 wordt veroorzaakt door een steeds sterkere stijging van de uitstoot. De drie grootste veroorzakers van deze versnelling zijn:
Rijstbouw is ook een belangrijke bron van methaan. Een recente schatting is dat de methaanuitstoot over de laatste 30 jaar ongeveer constant is gebleven. Hoewel onder andere in Afrika meer rijst wordt verbouwd, zijn de productiemethoden efficiënter geworden, waardoor de methaanuitstoot per kilogram geproduceerde rijst is verminderd.
Hoewel de toename in methaan kan worden verklaard door de toename in de hoeveelheid methaan die in de atmosfeer wordt gebracht, zijn er grote variaties in de mate waarin methaan van jaar tot jaar toeneemt. De twee belangrijkste factoren die deze variatie bepalen zijn het weer en de afbraak van methaan door chemische processen in de atmosfeer.
Het per jaar sterk wisselende weer in de tropen is het meest bepalend voor de uitbreiding en verdroging van moerassen en veengronden. Vooral in de (sub-)tropen is de hoeveelheid neerslag in sommige gebieden erg variabel. Ontdooiend permafrost (bevroren gronden in de gebieden rond de Noordpool) speelt voor de toename van de hoeveelheid methaan in de atmosfeer vooralsnog maar een minimale rol. Ook de bijdrage van vaak lang smeulende (veen-)branden varieert met de wisselende droogte van jaar tot jaar en draagt relatief weinig bij aan de snelle toename.
De hoeveelheid methaan in de atmosfeer wordt niet alleen bepaald door hoeveel methaan erin wordt gebracht maar ook door hoe snel het weer in de atmosfeer wordt afgebroken. Deze afbraak vindt plaats door chemische processen onder invloed van zonlicht. Gemiddeld blijft een methaanmolecuul ongeveer 10 jaar in de atmosfeer. Hoe lang precies verschilt een beetje van jaar tot jaar, deels door de variabiliteit van het weer, en deels ook veranderingen in de uitstoot van vervuilende gassen zoals koolmonoxide en stikstofoxiden. In de periode 2000 tot 2007 was de toename van methaan kleiner dan de laatste jaren (zie afbeelding 1) en dat wordt onder andere toegeschreven aan een relatief korte verblijftijd van methaan in die jaren.
De toekomstige ontwikkeling van de hoeveelheid methaan in de atmosfeer hangt sterk af van het beleid dat in de komende jaren zal (moeten) worden vormgegeven. Emissiereductie van methaan krijgt de laatste jaren steeds meer aandacht in internationale klimaatonderhandelingen. Satellietwaarnemingen zoals die van Tropomi zullen deze beleidsinspanningen op de voet gaan volgen.
Door de relatief korte verblijftijd van 10 jaar in de atmosfeer is het effect van een eventuele emissiereductie voor methaan veel sneller merkbaar dan voor CO2: de opwarming door methaan komt snel tot stilstand als de methaanuitstoot niet meer verder stijgt. Op korte termijn kan dus snel een substantieel temperatuureffect worden bereikt. Methaan is daarom belangrijk voor de klimaatafspraken van het klimaatakkoord van Parijs om de klimaatopwarming te beperken tot maximaal 2 graden en liefst tot 1,5 graden
Gemiddeld was april met een temperatuur van 10,7°C tegen 9,8°C normaal, warm. Maar de maand was o...
30 april 2024 - NieuwsberichtZaterdag viert Koning Willem-Alexander zijn 57ste verjaardag. Hoe is het klimaat tijdens zijn lev...
24 april 2024 - KlimaatberichtHet jaar 2023 was – wederom – een jaar vol extremen in Europa; één van de natste jaren in de meti...
22 april 2024 - KlimaatberichtAlle regen in een jaar opgeteld bedekt Nederland gemiddeld met een laag water van 85 centimeter. ...
15 april 2024 - Klimaatbericht