Satellietopname van storm Babet
©EU Copernicus Sentinel-3 imagery

Winterstormen in Groot-Brittannië en Ierland natter door klimaatverandering

22 mei 2024

Klimaatverandering zorgt voor meer regen bij stormen in Groot-Brittannië en Ierland. Dat blijkt uit onderzoek van World Weather Attribution (WWA), een internationaal team van wetenschappers waar het KNMI deel van uitmaakt. De stormen van het afgelopen winterseizoen veroorzaakten veel overlast en hadden zelfs doden tot gevolg. Door de vele neerslag traden rivieren buiten hun oevers en kwamen hele wijken blank te staan.

Overlast door stormen 

In de afgelopen maanden heeft een aantal stormen weer een naam gekregen. Zo waren er bijvoorbeeld de stormen Ciarán, waarvoor in Nederland in november 2023 een code oranje werd uitgegeven, en storm Henk, waarvoor begin januari 2024 een code oranje werd uitgegeven. Storm Babet leidde in Nederland weliswaar niet tot een echte storm, maar veroorzaakte door de sterke oostenwind wel extreem lage waterstanden en veel neerslag.  

Ook in Ierland en Groot-Brittannië zorgden deze en andere stormen dit seizoen voor de nodige overlast en leidden ze zelfs tot doden. Dat kwam niet alleen door de wind, maar met name door de regen die de stormen met zich meebrachten. In Groot-Brittannië waren de maanden oktober 2023 tot en met maart 2024 zelfs de op één na natste in de metingen. 

Meer regen bij stormen 

Uit onze studie blijkt dat de wind op stormachtige dagen is afgenomen. Het is onduidelijk waar dit precies aan ligt en verschillende studies die naar andere aspecten van wind kijken, komen niet altijd tot dezelfde conclusie. Wat wel heel duidelijk uit de analyses naar voren komt is de toename in de neerslag. Op een stormachtige dag is de intensiteit van de neerslag in Groot-Brittannië en Ierland gemiddeld met 20% toegenomen door klimaatverandering. In een toekomstig warmer klimaat zien we dat deze trend doorzet. Dat stormen gepaard kunnen gaan met veel neerslag kun je zien in afbeelding 1. Deze figuur laat storm Babet zien, waarbij opvalt dat op dagen met sterke wind (waar de lijnen dicht op elkaar liggen) ook veel neerslag viel. 

Drie kaartjes die laten zien hoe storm Babet langs Groot Brittanië trekt op 19, 20 en 21 oktober. Lijnen geven druk aan, kleuren de hoeveelheid neerslag.
Afbeelding 1. De passage van storm Babet, waarbij de contouren de druk op zeeniveau weergeven (contouren voor elke 4 mbar), neerslag in blauw- en groentinten, en het gebied met veel wind is aangegeven met een grijze contourlijn en gestippelde achtergrond. Het gebied van de studie is weergegeven met de rechthoekige box die over Ierland en Groot-Brittannië valt. Data: ERA5.
Kaart met in kleur de procentuele afwijking van de hoeveelheid neerslag over Groot Brittanië in de periode oktober 2023 tot en met maart 2024 ten opzichte van de jaren 1991/92 tot 2020/21.
Afbeelding 2. Afwijking van oktober-maart gemiddelde neerslag ten opzichte van de jaren 1991/92 tot 2020/21. Bron: Met Office HadUK-Grid en Met Éireann’s gegridde neerslag datasets.

Door klimaatverandering nattere herfst en winter 

In de studie hebben we gekeken naar de totale neerslag over Groot Brittannië en Ierland in de periode oktober tot en met maart. Deze blijkt sterk toe te nemen. Afgelopen seizoen was met name erg nat in de zuidelijke helft van de geanalyseerde regio, zie afbeelding 2. Zo'n nat seizoen wordt tegenwoordig slechts eens in de 20 jaar verwacht. Zonder klimaatverandering zou dit maximaal eens in de 80 jaar zijn geweest. De intensiteit van de neerslag over het winterhalfjaar is tot nu toe naar schatting met 6% tot 25% is toegenomen door klimaatverandering. Dat komt in ieder geval deels doordat warme lucht meer waterdamp kan bevatten. Ook deze trend zet door in een toekomstig, warmer scenario. 

Neerslag in Nederland 

Hoewel deze studie specifiek gaat over neerslag in Groot-Brittannië en Ierland, zien we soortgelijke trends in Nederland. Op het KNMI-klimaatdashboard is te zien dat ook in Nederland in de herfst en de winter de totale hoeveelheid neerslag is toegenomen en naar verwachting in de toekomst verder toe zal nemen. De verwachting is dat de hoeveelheid regen uit stormen zal toenemen, maar in het aantal stormen en de bijbehorende wind worden geen grote veranderingen verwacht.

KNMI-klimaatbericht door Sjoukje Philip en Sarah Kew

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. KNMI klimaatgedicht

    KNMI klimaatgedicht 2024

    05 december 2024 - Klimaatbericht
  2. Nieuwe weersatelliet nu actief

    De nieuwe weersatelliet Meteosat 12 is vanaf vandaag operationeel. Deze satelliet is de eerste va...

    04 december 2024 - Nieuwsbericht
  3. Ellen Verolme vanaf 1 februari directeur bij het KNMI

    Ellen Verolme start 1 februari 2025 als directeur bij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch In...

    03 december 2024 - Nieuwsbericht
  4. Orkaanseizoen 2024: druk, met een bijzondere stilte

    Op 30 november is het Atlantische orkaanseizoen officieel afgesloten. Dit jaar is het seizoen bij...

    02 december 2024 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten