Zware buien met veel regen in korte tijd kunnen leiden tot wateroverlast of overstromingen. Ook in het verkeer kan veel neerslag hinderlijk zijn.
In het verkeer kunnen zware buien leiden tot beperking van zicht en grote hoeveelheden water op de wegen met slipgevaar. Het is dus van belang te weten hoeveel regen er binnen een bepaalde tijd verwacht kan worden of gevallen is. Ook voor rioleringen en waterbeheerders is het belangrijk te weten of bepaalde drempelwaarden worden overschreden en hoe vaak dat gebeurt.
| Zicht | Motregen | Regen | Sneeuw |
|---|---|---|---|
| 0-50 meter | zeer zwaar | ||
| 50-200 meter | zeer zwaar/zwaar | ||
| 200-500 meter | tropisch | zwaar | |
| 500-1000 meter | dicht | zeer zwaar | matig |
| 1-2 kilometer | matig | zwaar | licht |
| 2-4 kilometer | licht | zwaar | zeer licht |
| 4- 10 kilometer | matig | ||
| 10-20 kilometer | licht |
Als maat voor de intensiteit van de neerslag wordt gekeken naar de hoeveelheid die in een uur valt. Het KNMI beschikt over klimatologische meetreeksen van de uurintensiteit van de neerslag in De Bilt over een periode van meer dan honderd jaar. Voor bijna dertig weerstations in ons land zijn deze gegevens ook bekend over kortere periodes. Dit geeft een beeld van de mogelijke heftigheid van neerslag. Daarnaast worden statistieken gebruikt van de hoeveelheden in kortere of langere tijdseenheden van een kwartier tot 6, 12 of 24 uur.
Een natte dag is een dag met binnen een etmaal een hoeveelheid van 10 millimeter of meer. Een jaar telt landelijk gemiddeld 22 natte dagen. Om van een dag met zware regen te spreken moet er op minstens één van de officiële weerstations 50 millimeter of meer zijn gevallen. Zulke zware buien komen vooral 's zomers voor, maar soms ook in andere jaargetijden. Een gewone zomer levert landelijk zes dagen met zware regen op.
Een overvloedige hoeveelheid van 50 millimeter of meer kan ook binnen enkele uren vallen of zelfs binnen een uur. Het weerstation Herwijnen kreeg op 28 juni 2011 een wolkbreuk waarbij in een uur tijd 79 millimeter viel.
De intensiteit van neerslag hangt sterk samen met de relatieve luchtvochtigheid. Wanneer de temperatuur stijgt zal de maximale hoeveelheid vocht die de atmosfeer kan bevatten ook toenemen. De dauwpuntstemperatuur stijgt dan in het algemeen ook en daarmee de intensiteit van de neerslag. Bij de zwaarste buien zijn in ons land steeds zeer hoge dauwpuntstemperaturen gemeten van soms meer dan 20 graden. De lucht voelt dan heel benauwd aan.
Uit onderzoek blijkt dat gekoppeld aan de opwarming van de laatste decennia de intensiteit van de neerslag is toegenomen. Tussen 1910 en 2013 nam de jaarlijkse neerslag in Nederland toe met 26 procent. Door de stijgende temperatuur is ook de hoeveelheid waterdamp in de lucht toegenomen. Dat verklaart gedeeltelijk de toename van de jaarlijkse hoeveelheid neerslag.
Het effect op zware buien is nog groter. Uit waarnemingen blijkt dat bij de meest extreme buien de hoeveelheid neerslag per uur toeneemt met ongeveer 12 procent per graad opwarming. Volgens de KNMI'14-klimaatscenario's zal de hoeveelheid neerslag gemiddeld verder toenemen en wordt de kans op extreme regenbuien met hagel en onweer groter.
