Cumulus wolken fel beschenen door de zon
©Frank Selten

De ene wolk is de andere niet

06 maart 2024

Hoe reageren wolken op de opwarming van de aarde? Dat is belangrijk om te weten omdat wolken de opwarming zelf ook weer beïnvloeden. De ene wolk is de andere niet: hoge wolken hebben een opwarmend effect, lage wolken werken juist afkoelend. En ook de samenstelling van de wolk doet ertoe. Volgens de laatste inzichten versterken wolken waarschijnlijk de opwarming.

Wolken beïnvloeden de temperatuur op aarde 

De aarde krijgt energie van de zon en verliest energie door warmte uit te stralen naar het heelal in de vorm van infraroodstraling. Infraroodstraling is licht dat je niet met het blote oog kunt zien, maar wel kunt voelen in de vorm van warmte. Het wordt daarom ook vaak warmtestraling genoemd. Wolken bepalen mede de temperatuur op aarde omdat ze zowel de ontvangen zonnestraling als ook de uitgaande warmtestraling beïnvloeden. 

Wolken weerkaatsen zonlicht, terug de ruimte in. Zonder wolken zou er minder zonlicht weerkaatsen omdat ze witter zijn dan het aardoppervlak. Wolken hebben zo een afkoelend effect. Dat merk je direct als een wolk voor de zon schuift. 

Maar wolken houden ook warmtestraling tegen, net als broeikasgassen dat doen. Sterker nog, wolken absorberen nagenoeg alle warmte die door het aardoppervlak wordt uitgestraald. Dat zorgt voor een opwarmend effect, wat we vooral 's nachts merken, maar ook wel overdag onder hoge, dunne cirruswolken. Hoe meer absorptie van warmtestraling, hoe warmer. 

Afbeelding 1 Hoge wolken (midden) reflecteren weinig zonlicht (gele pijlen), houden veel warmtestraling tegen en straling zelf weinig warmte uit door hun lage temperatuur (rode pijlen). Ze hebben daardoor een sterk broeikaseffect. Bij lage wolken (rechts) is het andersom: die reflecteren veel zonlicht en hebben een minder sterk broeikaseffect door hun hoge temperatuur.

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Nieuwe weersatelliet nu actief

    De nieuwe weersatelliet Meteosat 12 is vanaf vandaag operationeel. Deze satelliet is de eerste va...

    04 december 2024 - Nieuwsbericht
  2. Ellen Verolme vanaf 1 februari directeur bij het KNMI

    Ellen Verolme start 1 februari 2025 als directeur bij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch In...

    03 december 2024 - Nieuwsbericht
  3. Orkaanseizoen 2024: druk, met een bijzondere stilte

    Op 30 november is het Atlantische orkaanseizoen officieel afgesloten. Dit jaar is het seizoen bij...

    02 december 2024 - Nieuwsbericht
  4. Zachte en vrij natte herfst

    Met een gemiddelde temperatuur van 11,7 °C tegen een langjarig gemiddelde van 10,9 °C was de herf...

    29 november 2024 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten