Zonsondergang op de langste dag
Foto: Dick Moonen

En weer gaat de zomer zonnig van start

22 juni 2023

De astronomische zomer is pas net begonnen, maar voor meteorologen is de zomer bijna een maand oud. Door de zonnige afgelopen weken, kunnen we nu al zeggen dat ook deze zomer bovengemiddeld zonnig wordt. De kans op zonnige zomers neemt toe naarmate de aarde verder opwarmt.

Meer zon in Nederland 

Het KNMI meet de hoeveelheid zonnestraling op zijn weerstations met de maat globale straling. Dit is een waarde die aangeeft hoeveel energie van de zon het aardoppervlak bereikt, zowel direct als indirect via bewolking of deeltjes in de atmosfeer. De gemiddelde jaarlijkse inkomende zonnestraling in Nederland is met ongeveer 10% toegenomen sinds de jaren negentig. Dat komt door een afname in bewolking en luchtvervuiling, zo blijkt uit het KNMI-Klimaatsignaal

Hogedrukgebieden zorgen voor meer zon 

De afname in bewolking hangt nauw samen met het vaker voorkomen van hogedrukgebieden. In een hogedrukgebied beweegt de lucht naar beneden, warmt op en droogt uit. Het resultaat hiervan is minder bewolking en dus meer zonnestraling. We zien de laatste jaren vaker hogedrukgebieden in voorjaar en zomer wat heeft bijgedragen aan deze toename.  

Lijngrafiek van d totale waargenomen globale straling in De Bilt tussen 1 januari en 20 juni 2022 en 2023.
Figuur 1. Totale waargenomen globale straling in De Bilt tussen 1 januari en 20 juni 2022 en 2023. Bron: KNMI.
Lijngrafiek van de waargenomen zonnestraling in de zomer tussen 1965 en nu, plus de verwachte waarde voor 2023, de klimaatnormaal 1991-2020 en verwachte normalen rond 2050 en 2085.
Figuur 2. Waargenomen zonnestraling in de zomer (zwart) plus de verwachte waarde voor 2023 (rood), de klimaatnormaal 1991-2020 (donkerblauw) en verwachte normalen rond 2050 en 2085. Bron: KNMI klimaatdashboard.

Ook deze zomer eindigt zonniger dan normaal 

Er zijn altijd zonnige en minder zonnige uitschieters. Zo was 2022 het zonnigste jaar sinds 1965, het begin van deze metingen. Als we kijken naar de metingen van 2023, is te zien dat we de afgelopen weken een inhaalslag hebben gemaakt: ondanks het natte voorjaar heeft De Bilt bij elkaar opgeteld al bijna evenveel zonnestraling ontvangen als vorig jaar rond deze tijd (figuur 1). 

Deze hoge waarden zijn met name te verklaren door de droge, zonnige weken die we net achter de rug hebben door de aanwezigheid van een hardnekkig hogedrukgebied. De zonnestraling voor de zomer van 2023 komt naar verwachting weer ruim boven de klimaatnormaal 1991-2020 uit (figuur 2, rode bolletje).  

Wat gaat de toekomst brengen 

Volgens twee van de vier KNMI-klimaatscenario's uit 2014 neemt de zonnestraling in de toekomst toe ten opzichte van de klimaatnormaal 1990-2020 (figuur 2). In oktober dit jaar komen de nieuwe klimaatscenario’s uit, waarin de meest recente inzichten over veranderingen in zonnestraling zijn meegenomen. In de nieuwe scenario's neemt de zonnestraling sterker toe. 

KNMI-Klimaatbericht door Lone Mokkenstorm met dank aan Jan Fokke Meirink 

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Wie lezen onze klimaatberichten en wat vinden zij ervan?

    Klimaatberichten zijn al bijna acht jaar een belangrijke manier voor het KNMI om onze klimaatkenn...

    05 februari 2025 - Klimaatbericht
  2. De stormvloed van 1825: een vergeten ramp zonder weerga

    Precies tweehonderd jaar geleden vond in Nederland de grootste natuurramp van de negentiende eeuw...

    03 februari 2025 - Nieuwsbericht
  3. Vrij sombere en natte januari

    De eerste maand van dit jaar was nat. Zeker de eerste tien dagen was het nat met vrijwel dagelijk...

    31 januari 2025 - Nieuwsbericht
  4. De staat van ons klimaat 2024: Weer een recordwarm jaar

    Klimaatverandering laat zich steeds sterker zien, zowel in Nederland als wereldwijd. Er zijn in N...

    30 januari 2025 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten