Sneeuwvlakte in Finland
Foto: Valtteri Härkönen

Extreme kou blijft voorkomen - ook in een warmere wereld

01 februari 2024

In januari stroomde ijskoude lucht uit het noordpoolgebied over het noorden van Scandinavië. In Abisko in het noorden van Zweden werd het maar liefst 35 graden onder nul. Een dergelijke koudegolf zou zonder klimaatverandering zo'n 4 graden kouder zijn geweest. Dat blijkt uit onderzoek van World Weather Attribution (WWA), een internationaal team van wetenschappers waar het KNMI deel van uitmaakt.

Het was extreem koud in Scandinavië, maar niet record-koud 

Iedere winter koelt de lucht in het noordpoolgebied af tot ver onder het vriespunt. Als deze lucht naar het zuiden uitstroomt, zorgt dat voor extreme kou in die gebieden. Dat gebeurde begin dit jaar. Tijdens de koudegolf daalde de minimumtemperatuur tot onder de 25 graden onder nul in grote delen van het noorden van Scandinavië (afbeelding 1). Toch was het geen record. In de ERA5 dataset (1950-nu) tellen we 11 koudegolven die kouder waren.  

Afbeelding 1. Links de minimumtemperatuur gemiddeld over 1-5 januari 2024, rechtsboven tijdreeks van de laagste mimumumtemperatuur per jaar gemeten in Abisko, rechtsonder de laagste 5-daags gemiddelde minimumtemperatuur per jaar over het studiegbied. Bron: WWA/KNMI.

Klimaatverandering maakt de koudegolven minder koud 

De aarde warmt op. Daardoor worden koudegolven minder koud. Het World Weather Attribution berekende dat door klimaatverandering een koudegolf als deze inmiddels zo'n 4 graden warmer is dan rond 1900. Een koudegolf als deze komt tegenwoordig gemiddeld eens in de 15 jaar voor, rond 1900 was dat nog iedere 3 jaar. De aarde warmt nog verder op. Daarom verwachten we dat koudegolven nóg minder koud zullen worden en nóg minder vaak gaan voorkomen.  

Ook in de toekomst blijft extreme kou voorkomen 

Hoewel Scandinavië van oudsher gewend is aan lage temperaturen, kan de paraatheid om zich te beschermen tegen extreme kou afnemen als het minder vaak optreedt. Het is van essentieel belang dat mensen alert blijven op de risico's van extreme kou en zorgen dat de gezondheidszorg, energiesystemen en watersystemen goed blijven functioneren tijdens toekomstige koudegolven. Want ook in de toekomst blijft extreme kou voorkomen. 

KNMI-klimaatbericht door Sjoukje Philip 

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Early Warning Centres wereldwijd

    De opwarming van de aarde zorgt voor steeds meer extreem weer. Tien jaar geleden is wereldwijd ge...

    21 maart 2025 - Nieuwsbericht
  2. Blauwe luchten vijf jaar na de corona-lockdown

    Tijdens het corona-voorjaar van 2020 maakten we melding van zeer blauwe luchten. Deze week waren ...

    21 maart 2025 - Klimaatbericht
  3. Zonnigste start van het jaar in 60 jaar

    Aan het einde van de herfst en het begin van de winter mopperden we nog vaak over het grijze weer...

    19 maart 2025 - Klimaatbericht
  4. Het wordt warmer en warmer deze week

    Deze week wordt het van maandag tot vrijdag volgens de verwachting elke dag warmer. We beginnen b...

    17 maart 2025 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten