Vandaag wordt het tropisch warm in Nederland door de aanvoer van warme lucht uit Zuid-Europa. Ook is de lucht behoorlijk vochtig, waardoor het extra warm aanvoelt. We hebben onderzocht hoe deze weersituatie eruit zou zien in een warmere wereld. Wat blijkt? Als Nederland gemiddeld nog zo'n 3 graden extra opwarmt, dan zou een dag als vandaag tot wel 6 graden warmer kunnen worden. Dus 37 graden in De Bilt in plaats van 31 graden. Extreme temperaturen warmen dus veel sneller op dan het gemiddelde. Hoe kan dat?
Het weer bij ons wordt sterk bepaald door uit welke hoek de wind waait. Vandaag voert een zuidenwind warme lucht uit Zuid-Europa richting Nederland (zie animatie in afbeelding 1). Bovendien staat de zon in juni hoog aan de hemel en is de zonnestraling daardoor krachtig. Doordat daarnaast het land nog relatief droog is door het droge voorjaar, verdampt er weinig water. Verdamping zorgt voor verkoeling, dus ook de droge grond draagt bij aan de hoge temperaturen van vandaag.
Tegenwoordig zijn we in staat om met ons weermodel het weer van vandaag door te rekenen in een kouder of warmer klimaat. Daarmee krijgen we een indruk wat de invloed is van klimaatverandering op de actuele weersituatie en wat ons in een warmere wereld mogelijk te wachten staat. In afbeelding 2 zie je de weersituatie van vandaag in zowel een koeler als een warmer klimaat. Rond 50 jaar geleden was Nederland in de lente gemiddeld 1,4 graden koeler. In dit koelere klimaat had de temperatuur vandaag geen tropische waardes bereikt: geen 31 graden maar zo'n 2 graden koeler. Tropische dagen kwamen rond 1980 in De Bilt inderdaad maar half zo vaak voor. Bij een gemiddelde opwarming van nog eens zo'n drie graden (vergelijkbaar met het hoogste KNMI'23 klimaatscenario in 2100) had de temperatuur van vandaag ruim zes graden hoger uit kunnen vallen. De maximumtemperatuur was vandaag dan niet op 31 maar op 37 graden uitgekomen. In combinatie met een hoge luchtvochtigheid zou het dan nog veel klammer aanvoelen.
Hoe komt het dat extreme temperaturen zoveel harder opwarmen dan de gemiddelde temperatuur? Een belangrijke factor is verdamping. In het warmere klimaat was de uitdroging in de afgelopen lente sterker geweest, was de grond nu droger en de verdamping minder geweest. Niet alleen in Nederland, maar met name ook in Frankrijk waar de lucht die vandaag boven Nederland is aangekomen onderweg flink is opgewarmd. En dat leidt tot een sterkere stijging van de temperatuur in een weersituatie als vandaag.
Een gemiddelde opwarming van een paar graden klinkt niet heel spannend. Maar bij een paar graden opwarming nemen extreme weersituaties snel in sterkte toe. Dat geldt niet alleen voor hitte-extremen, maar ook voor bijvoorbeeld neerslag- en droogte-extremen. Mede daarom is het ook zo belangrijk om verdere opwarming van de aarde zoveel mogelijk te beperken.
Bijna 5 december, tijd voor een nieuw gedicht, vol feiten waar we over hebben bericht.
04 december 2025 - KlimaatberichtAfgelopen week teisterden ongekend zware overstromingen grote delen van Zuidoost-Azië. Van Indone...
03 december 2025 - NieuwsberichtDoor klimaatverandering wordt het zomer's droger in Nederland en Europa. Er is een mogelijkheid d...
03 december 2025 - KlimaatberichtMet een gemiddelde temperatuur van 11,6°C was de herfst van 2025 zeer zacht, al kwam het seizoen ...
01 december 2025 - Nieuwsbericht