Meer zon, iets minder zonkracht

Het voorjaar verloopt tot nu toe erg zonnig, maar in tegenstelling tot vorig jaar zijn er minder dagen met zonkracht 7 of hoger. Dit komt door andere grootschalige weerpatronen die samengaan met een gemiddeld iets dikkere ozonlaag. Echter, ook bij zonkracht 5 of 6 verkleurt de huid gemakkelijk.

Zonnig voorjaar

Het voorjaar van 2018 is erg zonnig en warm verlopen. Gemiddeld over het land werden er in mei 290 zonuren geregistreerd. In 2017 waren dit er 232, en normaal is 213 uur. Toch zijn er dit voorjaar tot nu toe minder dagen waarop  voor een extra hoge zonkracht wordt gewaarschuwd. Voor de zonkracht is behalve de hoogte van de zon aan de hemel ook de iets variërende dikte van de ozonlaag bepalend. Vorig jaar was de ozonlaag in mei en juni regelmatig iets dunner dan normaal en werd geregeld voor extra hoge zonkracht van 7 of hoger gewaarschuwd. Figuur 1 laat zien dat het gemiddeld aantal dagen per jaar dat zonkracht 7 of hoger ergens in Nederland wordt gehaald varieert tussen bijna 20 op de Wadden tot meer dan 40 in Zuid-Limburg. Mits het dan niet bewolkt is.

Zonkracht 7

Zonkracht 7 geeft aan dat de onbeschermde huid binnen 10 minuten in de volle zon rood verkleurt. Zonkracht 7 (afgerond, eigenlijk is het: groter dan 6,5) betekent fysisch dat het ultraviolette deel van de zonnestraling groter zal zijn dan 0.1625 Watt per vierkante meter. In termen van zonne-energie is het ultraviolette deel maar een heel klein deel van de totale instraling van de zon. Op een mooie dag zoals 6 juni kan de totale straling oplopen tot meer dan 900 Watt per vierkante meter en de totale inkomende energie tot 8 kWh per vierkante meter (figuur 2). In de komende dagen en weken verwachten we meer zonkrachtwaarschuwingen in geval van zonnig weer. Op 21 juni bereikt de zon zijn hoogste stand van het jaar. Daarna neemt de gemiddelde zonkracht weer langzaam af.

Meer warme en zomerse dagen

In de periode van half april tot begin september kan de zonkracht in Nederland boven de 4 uitkomen (figuur 3). Al vanaf zonkracht 4 verkleurt de huid gemakkelijk. Ook op zonnige dagen in het voorjaar met zonkracht 4 is er dus een verhoogd risico op verbranding van de onbeschermde huid die dan ook nog vaak weinig zon heeft gehad. Bij mooi zonnig weer neemt het risico op verbranding toe omdat de huid dan meer aan de zon wordt blootgesteld. Een toename van het aantal warme en zomerse dagen in Nederland door klimaatverandering zal kunnen bijdragen aan een verhoogde blootstelling van de huid aan de zon.

 

Klimaatbericht door Michiel van Weele, Jos van Geffen en Jan Fokke Meirink