Montreal Protocol beschermt ozonlaag en vermindert broeikaseffect

Op Wereld Ozondag, 16 september, wordt jaarlijks wereldwijd stil gestaan bij de internationale afspraken die in 1987 werden gemaakt in het Montreal Protocol ter bescherming van de ozonlaag. Het protocol en latere amendementen ervan beschermen niet alleen de ozonlaag maar zorgen ook voor minder opwarming van het klimaat.

Dit jaar is er aandacht voor de voordelige effecten op klimaatverandering. Ozonlaagafbrekende chloorfluorkoolwaterstoffen, CFK’s en HCFK’s, tasten namelijk niet alleen de ozonlaag aan maar hebben ook een broeikaseffect en dragen dus bij aan de opwarming van de aarde. In het Kigali Amendement (2016) van het Montreal Protocol hebben landen verder afgesproken om ook de vervangers van deze stoffen, fluorkoolwaterstoffen (HFK’s), te verminderen. 

Fluorkoolwaterstoffen (HFK’s) leiden niet tot ozonafbraak maar hebben wel een opwarmend effect

HFK’s leiden niet tot ozonafbraak maar hebben net als CFK’s en HCFK’s wel een opwarmend effect. Door het beperken van de uitstoot van HFK’s kan een opwarming van het wereldwijde klimaat van 0,2-0,4 graad aan het eind van deze eeuw worden voorkomen. Het Kigali Amendement levert daarmee een belangrijke bijdrage aan het behalen van de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs.

Wereldwijd grotere behoefte aan koeling

Het opwarmende klimaat leidt tot een toenemende behoefte aan koeling wereldwijd. Dit kan opgevangen worden door een grotere inzet van natuurlijke koelmiddelen, zoals propaan, water en CO2. Daarnaast levert verbetering van de energie efficiëntie van koelsystemen, die prima samen kan gaan met uitfasering van HFK’s, een extra bijdrage. Nieuwe koelkasten en airconditioning zullen dan minder fossiele energie gebruiken waardoor de CO2 uitstoot per apparaat afneemt. 

Ozonlaag begint zich te herstellen

De ozonlaag houdt schadelijke ultraviolette straling van de zon tegen. Door de emissies van ozonlaag afbrekende stoffen (CFK’s en HCFK’s), met name afkomstig uit koelsystemen, isolatieschuim en spuitbussen, wordt de ozonlaag aangetast en ontstaat het jaarlijkse ozongat boven de Zuidpool (figuur 1). Dankzij het protocol is de uitstoot van ozonlaag afbrekende stoffen beperkt en begint de ozonlaag zich nu langzaam te herstellen.

Peter van Velthoven