Slappe windzak onder een grijze lucht
BlueSnap@shutterstock

Somber windstil herfstweer zorgt voor hoge elektriciteitsprijzen

08 november 2024

Als je een dynamisch energiecontract hebt heb je het vast al gemerkt: de elektriciteitsprijzen zijn de afgelopen dagen torenhoog. Vooral aan het begin van de avond, tussen 17:00 en 19:00 uur, moet je flink in de buidel tasten om de wasmachine aan te zetten of te koken op je elektrische fornuis. Deze hoge prijzen worden veroorzaakt door ongunstig weer voor duurzame energieproductie.

"Duisterluwte" 

Door de transitie naar duurzame energie speelt het weer een steeds grotere rol in de elektriciteitsproductie. De zon moet schijnen voor de opwek van zonne-energie, en de wind moet waaien voor windenergie. In de afgelopen dagen is het bewolkt (duister) en nagenoeg windstil (luw). Door deze combinatie is er zeer weinig productie van duurzame energie (afbeelding 1), wat leidt tot hoge prijzen op de elektriciteitsmarkt. In het Duits is dit type weer bekend als "Dunkelflaute". In het Nederlands hebben we er nog geen goed woord voor. "Duisterluwte" zou een alternatief Nederlands woord kunnen zijn. Als je andere suggesties hebt dan horen we dat graag!! 

Oorzaak duisterluwte 

De veroorzaker van deze duisterluwte is een hogedrukgebied boven Noordwest-Europa dat dagenlang ons weer domineert (afbeelding 2). In dit hogedrukgebied is het vrijwel windstil en langdurig bewolkt waardoor we de zon amper zien (afbeelding 3). Door het gebrek aan wind en opwarming door de zon trekt deze bewolking ook niet weg. Een dergelijk hogedrukgebied wordt ook wel blokkade genoemd omdat de weersystemen die vanaf de Atlantische oceaan op Europa afkomen naar het noorden worden afgebogen om het hogedrukgebied heen. 

Afbeelding 1. De totale opwek van zonne- en windenergie in Nederland in GWh (1 GWh = 1 miljoen kWh) per dag. De opwek op 6 november 2024, de laagste in bijna twee jaar, is weergegeven met een rode stip. Data: Nationaal Energie Dashboard. Concept visualisatie: Martien Visser
Kaart met de weersituatie op woensdag 6 november, om 13:00 Nederlandse tijd. Een grootschalig hogedrukgebied (H) boven Noordwest en centraal Europa zorgt voor windstil weer dat lang aanhoudt.
Afbeelding 2. De weerkaart op woensdag 6 november, om 13:00 Nederlandse tijd. Lijnen laten de druk zien. Een grootschalig hogedrukgebied (H) boven Noordwest en centraal Europa zorgt voor windstil weer dat lang aanhoudt.
 Satellietbeeld van EUMETSAT, woensdag 6 november om 13:10 uur. Het is bewolkt in heel Noordwest-Europa.
Afbeelding 3. Satellietbeeld van EUMETSAT, woensdag 6 november om 13:10 uur. Het is bewolkt in heel Noordwest-Europa.

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Nieuwe weersatelliet nu actief

    De nieuwe weersatelliet Meteosat 12 is vanaf vandaag operationeel. Deze satelliet is de eerste va...

    04 december 2024 - Nieuwsbericht
  2. Ellen Verolme vanaf 1 februari directeur bij het KNMI

    Ellen Verolme start 1 februari 2025 als directeur bij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch In...

    03 december 2024 - Nieuwsbericht
  3. Orkaanseizoen 2024: druk, met een bijzondere stilte

    Op 30 november is het Atlantische orkaanseizoen officieel afgesloten. Dit jaar is het seizoen bij...

    02 december 2024 - Nieuwsbericht
  4. Zachte en vrij natte herfst

    Met een gemiddelde temperatuur van 11,7 °C tegen een langjarig gemiddelde van 10,9 °C was de herf...

    29 november 2024 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten