Parkeerterrein schiphol bij ondergaande zon
Bron: Paul Plessius

Meer tropische nachten in steden

18 augustus 2022

Tijdens de hitte in juli werd in het landelijke gebied slechts één tropische nacht gemeten (minimumtemperatuur boven 20°C). Terwijl mensen in de nabij gelegen stedelijke gebieden twee opeenvolgende tropische nachten beleefden. Dit blijkt uit een analyse van de waarnemingen van WOW-NL, waar sinds juli 2015 meer dan vijfhonderd Nederlanders hun weermetingen delen. Met deze ‘crowdsourced data’ kunnen we het weer in steden monitoren. Dat is belangrijk omdat steden veel warmer kunnen zijn dan het omliggende landelijk gebied.

Officiële weerstations en amateur weerstations

De temperatuur kan in steden enkele graden verschillen ten opzichte van de landelijke omgeving

Temperatuur wordt gemeten volgens standaarden vastgesteld door de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO). Dit houdt in dat officiële metingen plaatsvinden op onze automatische weerstations in landelijk gebied en bij luchthavens, ver van stedelijke invloeden. In steden wordt warmte geproduceerd en daarnaast wordt warmte door bebouwing ook beter vastgehouden dan in landelijk gebied. Dit kan leiden tot een verschil in temperatuur van enkele graden in steden ten opzichte van de landelijke omgeving. Dit effect wordt ook wel het stedelijk warmte-eilandeffect genoemd. 

Het officiële KNMI-netwerk is de hoeksteen voor klimaatmonitoring  in Nederland en enige databron die kan worden gebruikt voor het kwantificeren van veranderingen in waarnemingen over langere tijd. Het meetnetwerk is ontworpen om geen lokale (stedelijke) effecten te meten, terwijl de temperatuur in een stad veel impact heeft op het grote aantal mensen dat daar woont.

Crowsourced data in steden

Iedereen kan zijn waarnemingen delen op de WOW-NL website

De meeste mensen wonen in stedelijke gebieden. Crowdsourced data kunnen een uitkomst bieden - iedereen kan zijn waarnemingen delen op de WOW-NL website. De kwaliteit van deze amateur weerstations is over het algemeen minder dan een officieel KNMI-meetstation en er is meer verstoring door plaatselijke invloeden. 

Als onderdeel van de ontwikkeling van het Early Warning Centre (EWC) werken we aan een systeem om de kwaliteit van crowdsourced data te controleren. Deze data worden nu niet gecontroleerd, maar er is aangetoond dat crowdsourced data kunnen laten zien hoeveel warmer het wordt in stedelijk gebied in vergelijk met de landelijke omgeving.

Tropische nachten in juli 2022

We hebben de dagelijkse minimumtemperaturen van 18 tot 20 juli 2022 op 32 officiële KNMI- stations vergeleken met 586 crowdsourced metingen uit het WOW-netwerk. Voor ieder station is ook informatie verzameld over landgebruik zoals bebouwing, bos en water en de gemiddelde bevolkingsdichtheid. Dit is belangrijk om na te gaan hoe verstedelijkt de stations zijn. 

De nacht van 20 juli 2022 was op de meeste KNMI-stations een tropische nacht (figuur 1, onder). Op 19 juli 2022 werd alleen op KNMI-station Vlissingen een tropische nacht gemeten. Dat het in landelijk gebied geen tropische nacht was, betekent niet dat de steden geen tropische nacht hadden. 75 WOW-stations in stedelijke omgeving registreerde een tropische nacht op 19 juli 2022 (figuur 1, rechtsboven). Hierbij zijn eventueel te hoog gemeten temperaturen door meetfouten van het WOW-station buiten beschouwing gelaten.

Figuur 1. Het optreden van een tropische nacht 19 juli 2022 (boven) en 20 juli 2022 (onder) op KNMI- en WOW-stations in landelijke (links) en stedelijke (rechts) omgevingen. ©KNMI

Impact van twee opeenvolgende tropische nachten 

Door waarnemingen in de stad kunnen we beter bepalen waar en wanneer tropische nachten voorkomen

Voor verwachtingen voor hitte is het essentieel rekening te houden met verstedelijkte gebieden. Het is belangrijk dat het lichaam afkoelt na een warme dag. Tijdens tropische nachten is dat lastig, zeker voor ouderen en zieke mensen. De impact van twee opeenvolgende tropische nachten kan groot zijn vanwege de onmogelijkheid voor het lichaam om te herstellen van de hoge temperaturen. Ook zijn er gevolgen voor de energiesector waar de vraag naar elektriciteit tijdens de zomer stijgt  door een toename van het gebruik van airconditioning. Door temperatuurwaarnemingen in een uitgebreider netwerk zoals crowdsourced data in de stad kunnen we gedetailleerder bepalen waar en wanneer tropische nachten voorkomen. 

Europese award voor WOW-netwerk

Het WOW-netwerk, een initiatief van het Britse Met Office, ontvangt in september de Technology Achievement Award 2022. Die wordt toegekend door de European Meteorological Society (EMS). 

Kirien Whan, Irene Garcia-Marti, Lotte de Vos, Jan Willem Noteboom en Natalie Theeuwes 

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Het weer van vandaag in de toekomst

    Zou het niet mooi zijn als je bij extreem weer ook een idee zou kunnen krijgen hoe dezelfde omsta...

    15 oktober 2024 - Klimaatbericht
  2. Nederlands satellietinstrument Tropomi 7 jaar in de ruimte

    Tropomi is een Nederlands satellietinstrument dat wereldwijd en nauwkeuriger dan ooit de luchtkwa...

    11 oktober 2024 - Nieuwsbericht
  3. Geomagnetische storm verwacht door uitbarsting op de zon

    Op woensdag 9 oktober 2024 heeft er een uitbarsting plaatsgevonden op de zon. Deze uitbarsting he...

    10 oktober 2024 - Nieuwsbericht
  4. Donderdag kans op storm met veel regen door ex-orkaan Kirk

    West-Europa krijgt donderdag 10 oktober te maken met een storm die nu nog als zware orkaan Kirk o...

    09 oktober 2024 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten