illustratie windstoten
©KNMI

Windstoten en storm

Windstoten zijn kortdurende rukwinden of windvlagen van minstens 50 kilometer per uur. Bij zware windstoten (vanaf 75 km/u) kan het KNMI een waarschuwing uitgeven. Vanaf windkracht 9 spreken we van storm.

Wat kan ik verwachten en wat kan ik doen bij zware windstoten en storm?

Mens en dier

Wat kan ik verwachten?
  • Kans op overlast bij buitenactiviteiten zoals (water)sport, recreatie en evenementen (vooral in tenten)

  • Kans op ongelukken door het afbreken van boomtakken en rondvliegende voorwerpen zoals dakpannen of tuinmeubels

Wat kan ik doen?
  • Volg weerberichten en waarschuwingen via KNMI.nl en KNMI-app

Omgeving

Wat kan ik verwachten?
  • Kans op schade aan huizen en gebouwen zoals aan daken

Wat kan ik doen?

Verkeer

Wat kan ik verwachten?
  • Zware windstoten kunnen lastig zijn voor het verkeer, vooral voor fietsers, (lege) vrachtwagens en auto's met aanhanger of caravan

  • Kans op vertragingen in het vliegverkeer

Wat kan ik doen?
  • Bekijk voor vertrek de actuele situatie en het advies van Rijkswaterstaat voor de snelwegen op rwsverkeersinfo.nl

  • Rijd langzamer en houd grotere afstand tot andere weggebruikers 

Mens en dier

Wat kan ik verwachten?
  • Grote kans op overlast bij buitenactiviteiten zoals (water)sport, recreatie en evenementen (vooral in tenten)

  • Grote kans op ongelukken door het afbreken van boomtakken, omwaaien van bomen en rondvliegende voorwerpen zoals dakpannen of tuinmeubels

Wat kan ik doen?
  • Doe geen buitenactiviteiten, vooral niet in het bos

  • Volg weerberichten en waarschuwingen via KNMI.nl, KNMI-app en KNMI Twitter en Instagram

Omgeving

Wat kan ik verwachten?
  • Grote kans op schade aan huizen en gebouwen zoals aan daken

Wat kan ik doen?

Verkeer

Wat kan ik verwachten?
  • Zeer zware windstoten zijn gevaarlijk voor het verkeer, vooral voor fietsers, (lege) vrachtwagens en auto's met aanhanger of caravan

  • Kans op vertragingen en uitval van openbaar vervoer en vliegverkeer

  • Kans op afgesloten wegen door omgevallen bomen of andere voorwerpen

  • Kans op afgesloten dijken en stormvloedkeringen

Wat kan ik doen?
  • Bekijk voor vertrek de actuele situatie en het advies van Rijkswaterstaat voor de snelwegen op rwsverkeersinfo.nl

  • Ga met fiets, (lege) vrachtwagen of auto met aanhanger of caravan alleen de weg op als dat echt nodig is 

  • In sommige situaties kan Rijkswaterstaat oproepen alleen het water op te gaan als dat echt nodig is

  • Houd rekening met een langere reis op de weg en in het openbaar vervoer

  • Rijd langzamer en houd grotere afstand tot andere weggebruikers 

Mens en dier

Wat kan ik verwachten?
  • Grote kans op gevaarlijke situaties door het afbreken van boomtakken, omwaaien van bomen en rondvliegende voorwerpen zoals dakpannen of tuinmeubels

Wat kan ik doen?

Omgeving

Wat kan ik verwachten?
  • Grote kans op schade aan huizen en gebouwen zoals aan daken 

  • De stroom kan uitvallen door schade aan elektriciteitsleidingen

Wat kan ik doen?

Verkeer

Wat kan ik verwachten?
  • Zeer zware windstoten zijn gevaarlijk voor al het wegverkeer

  • Grote kans op vertragingen en uitval van openbaar vervoer en vliegverkeer

  • Grote kans op voor lange tijd onbegaanbare of afgesloten (snel)wegen en dijken en gesloten stormvloedkeringen

Wat kan ik doen?
  • In sommige situaties kan Rijkswaterstaat oproepen niet de weg op te gaan

Uitleg over windstoten

De wind waait vrijwel nooit met een constante snelheid of uit dezelfde richting. Bereikt een windvlaag een snelheid van minstens 50 kilometer per uur, dan is er sprake van een windstoot. Zodra de windstoten snelheden van boven de 75 kilometer per uur bereiken, dan volgt er een waarschuwing voor zware windstoten. Windvlagen van meer dan 100 kilometer per uur worden aangeduid als zeer zware windstoten.

Hele jaar windstoten

Windstoten kunnen het hele jaar voorkomen. ’s Winters komen ze zeker voor bij stormachtig weer en storm. Het hele jaar door komen windstoten vooral voor tijdens (onweers)buien. Tijdens warm, zonnig en droog zomerweer zijn mensen vaak niet voorbereid op het omslaan van het weer. Bovendien staan bomen dan vol in blad, waardoor ze veel wind vangen en takken gemakkelijk kunnen afbreken.

Uitleg over storm

Vanaf windkracht 9 spreken we van storm, om precies te zijn als de gemiddelde windsnelheid minstens 1 uur gelijk is aan windkracht 9. Het KNMI gaat uit van storm als een uurgemiddelde windsnelheid tussen 75 en 88 kilometer per uur (20,8 - 24,4 meter per seconde) gemeten wordt. Volgens de schaal van Beaufort is er sprake van storm als er een 10 minuut gemiddelde windsnelheid tussen 75 en 88 km/u gemeten wordt. 

Een zware storm bereikt windkracht 10 en een en zeer zware storm windkracht 11. Windkracht 12 staat voor een orkaan, dit komt in ons land zelden voor. Alle stormen in Nederland vanaf windkracht 10 zijn te vinden in de lijst met zware stormen sinds 1910.

Meeste impact door windstoten en niet door windkracht

De meeste schade hangt echter samen met de windstoten die zich bij een storm voordoen. Vandaar dat we waarschuwen voor zware windstoten in plaats van voor windkracht. De windsnelheid ligt in korte windvlagen in het algemeen enkele tientallen kilometers per uur hoger dan de gemiddelden. Windstoten worden niet benoemd in eenheden van de schaal van Beaufort maar in kilometers per uur, meters per seconde of voor de scheepvaart in knopen. Een knoop komt overeen met ongeveer een halve meter per seconde.

Kust en binnenland

De hoogste windsnelheden worden in de regel langs de kust bereikt, waar de wind weinig geremd wordt door obstakels en wrijving met het aardoppervlak. De herhalingstijd voor een storm is aan zee een stuk korter dan in het binnenland. In Vlissingen stormt het gewoonlijk meerdere keren per jaar. In De Bilt stormt het eens in de zeventig jaar met windkracht 9. Windkracht 10, een zware storm, is boven land een zeldzaamheid.

Stormgetal als indicatie voor zwaarte 

Voor iedere storm sinds 1970 heeft het KNMI de bijzonderheid bepaald in de vorm van het ‘stormgetal’. Dit getal geeft een indicatie voor de zwaarte van de windstoten tijdens een storm, gemiddeld over Nederland. Het stormgetal wordt hoger naarmate op meer KNMI-stations in Nederland zeer zware windstoten worden gemeten. De waargenomen windstoten worden op ieder station vergeleken met de voor die plek geldende herhalingstijden van dergelijke stoten.  Een windstoot van 100 km/uur aan zee zal daardoor minder meewegen in de berekening dan een stoot van 100 km/uur ver in het binnenland. 

Winter- en zomerstormen

Het stormseizoen begint in september. De eerste storm komt vaak in november langs. Stormen in het zomerhalfjaar (april tot en met september) noemen we zomerstormen. Zomerstormen komen niet zo vaak voor, dit in tegenstelling tot stormen in het winterhalfjaar (oktober tot en met maart). Een zomerstorm is door de kleinere temperatuurverschillen vaak minder zwaar en duurt korter dan een winterstorm. Ze leveren vaak wel meer problemen op. Zomerstormen zijn compact en kunnen in vrij korte tijd ontstaan. En vooral het verkeer en de recreatie, in het bijzonder op het water, in de problemen brengen. Bomen staan vol in blad en kunnen de wind moeilijker verdragen, vooral als het hevig regent. 

Naamgeving van stormen

Stormen waarvoor het KNMI een code oranje of rood voor windstoten uitgeeft, krijgen sinds 2019 een naam. In uitzonderlijke gevallen kan een storm ook bij code geel een naam krijgen. Voor de scheepvaart en voor de kust en Noordzeedistricten geven we aparte stormwaarschuwingen uit. 

Ontstaan stormdepressie

Grote tegenstellingen in temperatuur in de atmosfeer liggen meestal ten grondslag aan het onstaan stormdepressies. Vandaar dat de zwaarste stormen meestal in het winterhalfjaar voorkomen, van oktober tot en met maart. Op het noordelijk halfrond wordt het in het noorden snel kouder terwijl het in het zuiden nog nazomert. Dit leidt tot grote temperatuurtegenstellingen over korte afstanden. Er ontwikkelt zich vaak een krachtige straalstroom, een storm op zo’n 10 kilometer hoogte, waarmee de ene depressie na de andere onze kant op komt. Als de atmosfeer onrustig is, komen stormen vaak kort na elkaar.

Meer uitleg over

  • ©KNMI

    Onweersbuien

    Bij onweersbuien kunnen windstoten, zware regen of hagel voorkomen. Onweer kan ook samengaan met valwinden en windhozen.
  • illustratie regen

    Zware regen

    Zware regen in korte tijd kan leiden tot wateroverlast of overstromingen. Ook in het verkeer kan veel neerslag voor problemen zorgen.