Het weer heeft in 2024 voor zo’n 278 miljoen euro schade gezorgd, iets minder dan het jaar ervoor. Dat blijkt uit de nieuwe cijfers van de klimaatschademonitor, die het Verbond van Verzekeraars jaarlijks uitbrengt. Vooral de zware bui in Enschede op 21 juli zorgde voor veel schade aan woningen. Door klimaatverandering neemt de kans op dit soort weersextremen en de bijbehorende schade toe, waardoor verzekerbaarheid in veel landen onder druk staat. Samen met het KNMI zetten Nederlandse verzekeraars in op het voorkomen en verminderen van schade, bijvoorbeeld door vroeg te waarschuwen bij extreem weer.
Bij het woord weerschade denk je misschien gelijk aan winterstormen zoals Dudley, Eunice en Franklin die in februari 2022 voor veel schade zorgden in Nederland, of recenter nog storm Henk begin vorig jaar. Toch blijkt als we naar meldingen kijken, dat de meeste weerschade niet in de winter maar juist in de zomermaanden wordt gemeld (afbeelding 1). Dat heeft drie hoofdoorzaken:
Ten eerste kan warme lucht meer vocht bevatten dan koude lucht. Daardoor komt er in de zomer meer water naar beneden wanneer het regent, ook al is de zomer gemiddeld genomen droger dan de winter. Als zo’n typische zomerbui vervolgens ook nog eens langzaam overtrekt, kan dat voor wateroverlast zorgen, zoals bijvoorbeeld op 21 juli in Enschede gebeurde.
De tweede oorzaak is dat er in de zomer een stuk grotere hagelstenen uit buien kunnen vallen dan in de winter. De lucht in een bui is ’s zomers warmer en stijgt hierdoor een stuk sneller en hoger. Die luchtstromen houden hagelstenen langer in de lucht, die daardoor ook groter kunnen groeien en meer schade kunnen aanrichten. Zo zorgde een hagelbui in 2016 voor een recordschade in dat jaar. Om dezelfde reden kunnen hagelstenen in het Middellandse Zeegebied nog groter worden.
Wind is de derde grote boosdoener in de zomermaanden. Bomen staan in de zomer in het blad. Dat werkt als een soort zeil, waardoor ze meer wind vangen in de zomer dan in de winter. Daardoor kunnen ze sneller omvallen of afbreken bij een bui met windstoten. Het KNMI houdt hier rekening mee door in de zomer al vanaf een lagere windsnelheid te waarschuwen dan in de winter. De totale schade door wind is in de winter wel groter dan in de zomer. Dat komt omdat het vaker en langer hard waait in de winter dan in de zomer en vaak ook in een groter gebied.
Omdat weerextremen steeds vaker voorkomen en ook steeds extremer worden in een warmer klimaat, is ook de schade van deze extremen toegenomen (afbeelding 2). Let wel: deze cijfers zijn niet gecorrigeerd voor inflatie en de variatie van jaar op jaar is groot. Zo was 2022 een jaar met veel schademeldingen door de drielingstorm en zijn de cijfers voor 2024 juist wat lager dan de voorgaande twee jaar. Toch zijn deze Nederlandse getallen niet altijd representatief voor een groter gebied, want volgens de Duitse herverzekeraar Munich Re komt 2024 wereldwijd op de vijfde plaats van jaren met de hoogste natuurrampschade sinds 1980, namelijk 320 miljard dollar.
Door klimaatverandering neemt de kans op extreme zomerbuien toe, met een grotere kans op schade door windstoten en wateroverlast. Ook is er een kans dat hagelstenen in extreme buien nog groter worden. Voor winterstormen laten de klimaatmodellen geen duidelijke toename zien. Het zal in de winter dus niet vaker of harder stormen. Wel kan er tijdens deze stormen meer neerslag vallen, met meer kans op wateroverlast.
Als het KNMI waarschuwt voor gevaarlijk weer, staat er bij deze waarschuwing wat je kunt verwachten en wat je zelf kunt doen om schade te voorkomen. Bij onweersbuien is het bijvoorbeeld verstandig om losse spullen in de tuin of op het balkon vast te zetten of binnen te halen en stekkers uit het stopcontact te halen. Zo verminder je de kans op schade door rondvliegende spullen of blikseminslag.
Samen met het KNMI brengt het Verbond van Verzekeraars data en kennis over klimaatrisico’s in kaart. Verzekeraars kennen hun klanten en kunnen hen bij naderend extreem weer vroegtijdig waarschuwen in aanvulling op het KNMI. Ook kunnen verzekeraars informatie over klimaatrisico's delen met hun klanten en daarbij aangeven wat zij kunnen doen om schade te voorkomen. Zelfs als er niet direct extreem weer op komst is, zijn er maatregelen die je nu al kunt treffen. Het Verbond van Verzekeraars heeft enkele handige tips op een rij gezet. Zo kun je in je kelder spullen standaard op minimaal 10 centimeter hoogte plaatsen, of zandzakken of een waterpomp in huis halen.
Uit onderzoek blijkt dat dit soort schadebeperkende maatregelen 30 tot 40 procent van de schade kunnen verminderen. Als er dan toch schade is, kunnen verzekeraars deze klimaatadaptief laten herstellen. Dit betekent dat een verzekerde de mogelijkheid krijgt om bijvoorbeeld een bij waterschade kromtrekkende houten vloer te vervangen door een keramische vloer, zodat eventuele schade in de toekomst voorkomen kan worden.
Het jupyter notebook dat de grafiek maakt staat op KNMI gitlab.
Vandaag starten ISISPACE, TNO, SRON en KNMI met de bouw van de Twin Anthropogenic Greenhouse gas ...
09 juli 2025 - NieuwsberichtVorig jaar rond deze tijd lagen de Alpengletsjers nog uitstekend beschermd onder een uitzonderlij...
09 juli 2025 - KlimaatberichtWereldwijd zien we steeds vaker overstromingen zoals vorige week in Texas met veel schade en slac...
08 juli 2025 - KlimaatberichtWereldwijd wordt de lucht schoner. Dat is goed voor de gezondheid, maar fijnstof werkt ook als ee...
04 juli 2025 - Klimaatbericht