Foto vanaf de toren van het KNMI
Foto: John van de Vegte

Zo'n warme juni was begin vorige eeuw bijna onmogelijk

30 juni 2023

Met een gemiddelde temperatuur van 19,4°C was juni ruim 3 graden warmer dan normaal. Een junimaand zoals deze is ook in ons huidige klimaat uitzonderlijk. In De Bilt komt dit gemiddeld nu eens in de 45 jaar voor. Aan het begin van vorige eeuw was zo'n warme junimaand vrijwel onmogelijk.

Hoe warm was het in juni? 

Na een wat weifelend voorjaar barstte de zomer in juni los met recordhoeveelheden zon, nauwelijks regen en hoge temperaturen. Het was de warmste juni sinds het begin van de metingen in 1901 (figuur 1). Het was niet alleen ruim 3 graden warmer dan normaal, ook werd het vorige record uit 2021 met meer dan een graad overtroffen. Ook in België, Noordwest-Frankrijk en de Britse Eilanden was het zeer warm, evenals boven de Noord-Atlantische Oceaan (figuur 2). 

Waarom was het in juni zo warm? 

Oorzaak voor de hoge temperaturen in Nederland en omgeving waren hardnekkige hogedrukgebieden boven het noorden van Europa en de noordoostelijke Atlantische Oceaan. Hierdoor kwam de wind overwegend uit richtingen tussen noord en oost en kregen storingen geen kans. Stabiel droog en zonnig weer was het gevolg met temperaturen die op enkele dagen boven de 30 graden uitkwamen. 

Hoe bijzonder is zo'n warme juni? 

Met klimaatattributie, als onderdeel van ons Early Warning Centre (EWC), kunnen we na extreem weer snel aantonen hoe de kans op die extreme situatie door de opwarming van de aarde veranderd is ten opzichte van het klimaat rond 1900. Sinds het begin van de vorige eeuw is de gemiddelde temperatuur in De Bilt in juni gestegen met ongeveer 1,7 °C (van gemiddeld 14,4°C in 1901-1930 naar 16,1°C in 1991-2020). Een junimaand zoals deze met een gemiddelde temperatuur van 19,4°C is ook in ons huidige klimaat uitzonderlijk. We schatten deze kans op gemiddeld eens in de 45 jaar (figuur 3). Rond het jaar 1900 was zo’n warme junimaand vrijwel onmogelijk. 

Hoeveel vaker gaan we zo'n warme juni in de toekomst krijgen? 

De aarde warmt de komende jaren verder op. Daardoor zal de gemiddelde temperatuur in juni in Nederland ook verder stijgen en wordt de kans op een juni zoals in 2023 groter. In het klimaatakkoord van Parijs is afgesproken de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C. Bij 1,5°C opwarming neemt volgens het KNMI-klimaatmodel RACMO de kans op een warme juni als deze toe van eens in de 45 jaar naar gemiddeld eens in de 20 jaar. Waarschijnlijk wordt de 1,5 graden grens al bereikt in 2033. Alleen sterke reducties in uitstoot en actief grote hoeveelheden CO2 uit de lucht halen kunnen de opwarming ombuigen om aan het eind van deze eeuw alsnog op 1,5°C opwarming uit te komen.   

KNMI-klimaatbericht door Carine Homan en Sjoukje Philip  

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Groeiseizoen start eerder en eindigt later

    Ook dit jaar ontwaakte de natuur weer vroeg uit haar winterslaap door de hoge temperaturen in feb...

    01 mei 2024 - Klimaatbericht
  2. April was extreem nat, vrij warm en aan de sombere kant

    Gemiddeld was april met een temperatuur van 10,8°C tegen 9,8°C normaal, warm. Maar de maand was o...

    30 april 2024 - Nieuwsbericht
  3. De klimaatstreepjescode van Koning Willem-Alexander

    Zaterdag viert Koning Willem-Alexander zijn 57ste verjaardag. Hoe is het klimaat tijdens zijn lev...

    24 april 2024 - Klimaatbericht
  4. Europa was in 2023 uitzonderlijk warm en nat

    Het jaar 2023 was – wederom – een jaar vol extremen in Europa; één van de natste jaren in de meti...

    22 april 2024 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten